
Zastosowanie miodunki lekarskiej w profilaktyce i regeneracji po COVID19
Miodunka lekarska to cenna roślina, której właściwości lecznicze były wykorzystywane już kilka wieków temu. Obecnie, za sprawą badań naukowych, wiemy o niej znacznie więcej, dzięki czemu możemy stosować ją w przypadku konkretnych dolegliwości. Jakie ma właściwości? W jaki sposób może wspierać organizm po przejściu COVID-19?
Miodunka lekarska – zarys gatunku
Miodunka lekarska (łac. Pulmonaria officinalis), inaczej miodunka plamista, jest jedną z 4 gatunków miodunki występujących na terenie Polski. Co ważne, najliczniejszą z nich. Roślina zaliczana jest do rodziny ogórecznikowatych, szorstkolistnych. Porasta tereny przede wszystkim Środkowej i Południowej Europy, a także Azji Środkowej. W Polsce znaleźć ją można na Pomorzu Zachodnim i Pojezierzu Wielkopolskim. Miodunka preferuje wilgotne i próchnicze gleby.
Wygląd miodunki lekarskiej jest bardzo charakterystyczny, dzięki czemu ten okaz flory jest łatwy do rozpoznania. Wyposażony jest w dzwonkowate kwiaty w odcieniach od niebieskiego do fioletowego. Łodygi rośliny są owłosione i zielone, a na liściach często znajdują się białe lub srebrne plamki. Miodunka jest wyjątkowo odporna na niskie temperatury i z łatwością można uprawiać ją we własnym ogródku.
Surowcem miodunki lekarskim wykorzystywanym w celach terapeutycznych są kwiatostan i liście. Pozyskuje się je na przełomie marca i maja. Następnie surowiec poddaje się procesowi suszenia.
Właściwości miodunki lekarskiej
Kwiatostany i liście miodunki lekarskiej są źródłem wielu aktywnych biologicznie substancji. Tak bogaty skład zapewnia jej szerokie zastosowanie nie tylko w ziołolecznictwie, ale także kosmetyce.
Substancjami aktywnymi miodunki lekarskiej są:
- witaminy z grupy B, C i A;
- alantoina – to związek o właściwościach higroskopijnych, czyli zdolności do wiązania się z wodą. Dzięki temu alantoina wykazuje właściwości nawilżające i wspomagające proces gojenia się ran;
- saponiny – wykazują szereg korzyści dla zdrowia, w tym obniżają poziom cholesterolu, działają przeciwrodnikowo, wykrztuśnie, a także wspomagają pracę układu pokarmowego;
- krzemionka – działa łagodząco i przeciwzapalnie;
- flawonoidy – zaliczane są do jednych z najsilniejszych antyoksydantów i wspierają prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych;
- garbniki – o działaniu przeciwzapalnym, antybakteryjnym i przeciwwirusowym. Wspomagają organizm w walce z przeziębieniami i są skuteczne nawet u alergików;
- antocyjany – to naturalne barwniki o właściwościach prozdrowotnych. Wspomagają funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i odpornościowego;
- kwasy organiczne;
- sole mineralne;
- substancje śluzowe.
O jego właściwościach dużo mówi inna nazwa miodunki – płucnik lub suchotnik. Skąd takie określenie rośliny? Kilka wieków temu miodunka lekarska była jednym z najważniejszych remedium dla osób z gruźlicą.
Drogi oddechowe
Składniki aktywne miodunki lekarskiej, w tym przede wszystkim substancje śluzowe i saponiny, rozdzielają zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę, dzięki czemu wykazują działanie wykrztuśne. Substancje czynne (głównie krzemionka) rośliny wykazują dodatkowe działanie przeciwzapalne poprzez obniżenie aktywności mediatorów zapalnych.
Drogi moczowe
Substancje aktywne biologiczne obecne w miodunce lekarskiej działają detoksykująco (odtruwająco) i moczopędnie. Regularne usuwanie toksyn z organizmu znacznie zmniejsza ryzyko odkładania się kamieni nerkowych.
Włosy skóra i paznokcie
Miodunka lekarska znalazła zastosowanie również w kosmetyce. Jest to możliwe dzięki obecności krzemionki i alantoiny, które przyspieszają regenerację naskórka, zatrzymują w nim wodę oraz przyspieszają regenerację.
Układ odpornościowy
Witaminy, sole mineralne, flawonoidy, garbniki i antocyjany wspierają funkcjonowanie układu odpornościowego. Właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe są szczególnie istotne w okresach większej podatności na infekcje.
Preparaty z miodunką lekarską występują w wielu postaciach, w tym w formie suszu, odwaru, maceratów, naparów, syropów, kropli, tabletek, nalewek i kapsułek. Roślina wchodzi również w skład maści i preparatów do włosów – szamponów i odżywek.
Miodunka w profilaktyce i regeneracji po COVID-19
COVID-19 wywoływany przez wirusa SARS-CoV-2 powoduje uszkodzenia wielonarządowe, jednak w największym stopniu dotyka układ oddechowy. Przebieg choroby jest bardzo zróżnicowany – od łagodnych po bardzo ciężkie objawy stanowiące bezpośrednie zagrożenie życia. Zakażenie dróg oddechowych (górnych i dolnych) może prowadzić do rozwoju uporczywego kaszlu i duszności, mogących przejść w stan zapalenia oskrzeli i płuc. Pojawiają się wówczas duszności oraz problemy z oddychaniem.
U niektórych pacjentów zakażenie wirusem SARS-CoV-2 może być odpowiedzialne za rozwój ostrego uszkodzenia płuc, przewlekłych zmian w płucach o cechach włóknienia, a także nadreaktywności oskrzeli. Nie sposób nie wspomnieć o problemach długoterminowych, tzw. Long COVID. Najnowsze badania naukowe wykazały, że część pacjentów po wyzdrowieniu doświadcza długotrwałego kaszlu, uczucia duszności, zmęczenia. Objawy te mogą utrzymywać się nawet wiele miesięcy po infekcji.
Substancje aktywne obecne w miodunce lekarskiej mogą wspierać profilaktykę i regenerację po przebyciu COVID-19, głównie ze względu na swoje działanie wspomagające układ oddechowy.
Korzystne właściwości miodunki lekarskiej to:
- działanie przeciwzapalne – saponiny, flawonoidy i związki fenolowe obecne w roślinie zmniejszają ilość i aktywność mediatorów zapalnych, łagodząc stan zapalny, a także usprawniają wykrztuszanie zalegającej wydzieliny;
- działanie osłonowe – związki śluzowe zawarte w miodunce łagodzą podrażnienia błony śluzowej dróg oddechowych i powlekają je, chroniąc przed drobnymi uszkodzeniami. Takie właściwości mogą wspomóc chorych z objawami duszności i kaszlu;
- działanie antyoksydacyjne – wymiatanie wolnych rodników z organizmu, zmniejsza stres oksydacyjny, a to z kolei wspiera regenerację komórek po przejściu COVID-19;
- wspomaganie odporności – witamina C, sole mineralne i antyoksydanty obecne w surowcu z miodunki lekarskiej przyczyniają się do wzmocnienia bariery ochronnej przeciwko wirusom i bakteriom. Dzięki temu wspomagają organizm w walce z infekcjami, co zmniejsza ryzyko zakażenia.
Jak widać, preparaty na bazie miodunki lekarskiej mogą okazać się skutecznym narzędziem w profilaktyce zakażeń COVID-19. Za sprawą bogatego składu substancji czynnych miodunka wspomaga układ odpornościowy i oddechowy również w okresie regeneracji po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2.
Źródła
- Justyna Krzyżanowska-Kowalczyk i In., Novel Phenolic Constituents of Pulmonaria officinalis L. LC-MS/MS Comparison of Spring and Autumn Metabolite Profiles, Molecules, 2018 Sep, 6;23(9):2277.
- Neagu E, Radu GL, Albu C, Paun G. Antioxidant activity, acetylcholinesterase and tyrosinase inhibitory potential of Pulmonaria officinalis and Centarium umbellatum extracts. Saudi J Biol Sci. 2018 Mar;25(3):578-585. doi: 10.1016/j.sjbs.2016.02.016. Epub 2016 Feb 12. PMID: 29686522; PMCID: PMC5910643.
- Krzyzanowska-Kowalczyk J, Kolodziejczyk-Czepas J, Kowalczyk M, Pecio Ł, Nowak P, Stochmal A. Yunnaneic Acid B, a Component of Pulmonaria officinalis Extract, Prevents Peroxynitrite-Induced Oxidative Stress in Vitro. J Agric Food Chem. 2017 May 17;65(19):3827-3834. doi: 10.1021/acs.jafc.7b00718. Epub 2017 May 4. PMID: 28453265.
- Sadowska i In., The Pros and Cons of Cystic Fibrosis (CF) Patient Use of Herbal Supplements Containing Pulmonaria officinalis L. Extract: the Evidence from an In Vitro Study on Staphylococcus aureus CF Clinical Isolates, Molecules, 2019 Mar, 22;24(6):1151.